Phong Tục Đám Tang Đạo Cao Đài từ xưa đến nay là như thế nào?
Gồm những nghi thức như thế nảo?
Hãy cùng Trại Hòm Đức Thịnh tham khảo chia sẻ chi tiết về Phong Tục Đám Tang Đạo Cao Đài sau đây nhé!
Lời đầu, Đức Thịnh xin chia sẻ đôi điều thông tin cơ bản về Đạo Cao Đài hiện nay tại Việt Nam.
Tổng Quan Về Đạo Cao Đài
Đạo Cao Đài hay còn được gọi là Cao Đài Giáo, được thành lập vào khoảng năm 1926 tại miền Nam Việt Nam.
Và để tỏ lòng tôn kính, một số Tín Đồ thường gọi tôn giáo của mình là Đạo Trời.
Đạo Cao Đài là một tôn giáo mới, dung hòa nhiều yếu tố từ các tôn giáo lớn gồm Phật giáo, Đạo giáo, Nho giáo, Hồi giáo, Cơ Đốc giáo, Thần đạo và cả 1 số tôn giáo đa thần thời cổ đại, thể hiện qua Ngũ Chi Đại Đạo.
Giáo Lý Cơ Bản của Đạo Cao Đài gồm:
- Tam Kỳ Phổ Độ, Tam Giáo Quy Nguyên và Thiên Nhãn.
Một tộc Đạo Cao Đài có thể thờ tự là "Thánh Thất" và "Điện Thờ Phật Mẫu" và đều có chương trình truyền bá giáo lý.
Trên đây là những thông tin cơ bản về Đạo Cao Đài tại Việt Nam.
Phần dưới đây, Trại Hòm Đức Thịnh sẽ chia sẻ chủ yếu về Phong Tục & Nghi Thức trong Đám Tang của Đạo Cao Đài theo Phong Tục Đám Tang Đạo Cao Đài đã có từ xưa đến nay để mọi người tham khảo.
Nội dung bài chia sẻ liên quan đến Phong Tục Đám Tang Đạo Cao Đài khó tránh được sự sai xót, kính mong quý độc giả, quý cao niên, quý học giả chỉ giáo thêm.
Phong Tục Đám Tang Đạo Cao Đài - Nghi Thức Tang Lễ Quan Trọng
Những Nghi Thức Tang Lễ Quan Trọng Theo Phong Tục Đám Tang Đạo Cao Đài gồm:
- Cầu Hồn Khi Hấp Hối
- Cầu Hồn Khi Đã Chết Rồi
- Thượng Sớ Tân Cố
- Tẩn Liệm (Nhập Mạch)
- Tấm Phủ Quan
- Lập Bàn Vong
- Khai Vong
- Linh Vị
- Cúng Vong Triều Tịch
- Lễ Chèo Hầu Tại Khách Đình
- Hành Pháp Độ Hồn: Phép Xác - Đoạn Căn - Độ Thăng
Cầu Hồn Khi Hấp Hối
Là tụng kinh cầu nguyện Đức Chí Tôn và các Đấng thiêng liêng cho linh hồn của người đang hấp hối được nhẹ nhàng xuất ra khỏi thể xác & được cứu giúp siêu thăng về Cõi Thiên Liêng Hằng Sống.
Cầu Hồn Khi Đã Chết Rồi
Ban Trị Sự hành lễ y như hành lễ Cầu Hồn Khi Hấp Hối.
Rồi sau đó, tang quyến hoặc Ban Trị Sự sẽ đến Đền Thánh (nếu người quy vị là Chức Sắc) hay Thánh Thất để báo tử.
Đến đây sẽ rung chuông báo tử.
Nếu là Chức Sắc thì tùy vào Phẩm Cấp để rung chuông và đánh trống tại Đền Thánh
- Phẩm Giáo Hữu và tương đương: rung 2 hồi chuông và đánh 2 hồi trống
- Phẩm Lễ Sanh và tương đương: rung 1 hồi chuông và đánh 1 hồi trống
Nếu là Chức việc Ban Trị Sự và Đạo Hữu và các phẩm tương đương thì không đánh trống mà chỉ rung chuông
- Nam thì đánh 7 hồi chuông
- Nữ thì đánh 9 hồi chuông
Cầu Hồn Khi Đã Mất là 1 trong những nghi thức thiêng liêng theo Phong Tục Đám Tang Đạo Cao Đài
Thượng Sớ Tân Cố
Là dâng sớ lên Đức Chí Tôn và các Đấng thiêng liêng báo cáo 1 tín đồ Cao Đài mới vừa Quy Liễu, cầu xin Đức Chí Tôn, Đức Địa Tạng Vương Bồ Tát, và các Đấng thiêng liêng cứu độ vong hồn vị tín đồ vừa mới Quy Liễu được siêu thăng tịnh độ.
Thượng Sớ Tân Cố, có thể thực hiện tại Đền Thánh, tại Thánh Thất hoặc tại Thiên Bàn nơi tư gia người chết.
- Người chết là Phẩm Chánh Trị Sự xuống Đạo Hữu hoặc tương đương thì người chứng đàn cầu nguyện là Chánh Trị Sự hương đạo sở tại.
- Người Chết là Phẩm Lễ Sanh hoặc tương đương trở lên thì người chứng đàn cầu nguyện là Đầu Tộc, Đầu Phận Đạo, Khâm Châu Đạo hoặc Khâm Thành Thánh Địa.
Còn những việc khác thì Ban Trị Sự hành lễ theo nghi thức quy định.
Tẩn Liệm (Nhập Mạch)
Sau khi dâng sớ Tân Cố tại Đền Thánh, Thánh Thất hay tại gia đường thì chuẩn bị Lễ Tẩn Liệm.
Người thân dùng nước thơm ( nước nấu với các loại lá cây có mùi thơm) lau rửa vệ sinh sạch sẽ cho người chết, thay đồ cho người chết và mặc đạo phục theo Phẩm Vị, đắp 1 miếng vải trắng hình tam giác trên mặt người chết, bề đứng 33cm và góc nhọn để trên.
Tất cả người thân quỳ lạy Đức Chí Tôn và cầu nguyện, sau đó đến chỗ người chết nằm quỳ lạy người chết 1 lần.
Vị chứng đàn và 2 vị hầu lễ đến trước Thiên Bàn cầu nguyện Thầy.
Đốt 2 cây nến cho 2 vị hầu lễ cầm, vị chứng đàn bắt ấn Tý đến đứng trước đầu người chết, ra lệnh cho đồng nhi bắt đầu tụng kinh Tẩn Liệm, tụng 3 lần, khi niệm xong câu chú của Thầy 3 lần, vị chứng đàn và 2 vị hầu lễ trở lại trước Thiên Bàn xá Chí Tôn, rồi xả ấn Tý và tắt 2 cây nến.
Người thân lạy người chết 1 lần nữa, rồi đội Tẩn Liệm bắt đầu tiến hành Liệm Xác rồi đưa vào hòm.
Tẩn Liệm là nghi thức quan trọng trong Phong Tục Đám Tang Đạo Cao Đài
Tấm Phủ Quan
Sau khi hòm được đặt đúng vị trí rồi thì dùng tấm Phủ Quan đắp lên hòm, tiếp sau là đặt giá đèn lên trên.
Tấm Phủ Quan (có 5 màu: vàng, xanh, đỏ, trắng, đen) là tấm vải để phủ lên hòm, là hình vuông với mỗi cạnh là 1m2, 4 mặt đều may ren, chính giữa thêu 1 Thiên Nhãn lớn với 12 ánh hào quang.
Trước khi đắp lên hòm cho người chết, người chứng lễ đem Tấm Phủ Quan đặt trước Thiên Bàn cầu nguyện đức Chí Tôn ban ơn cho người chết.
Màu sắc của Tấm Phủ Quan để phân biệt người chết là Nam hay Nữ, hoặc là phân biệt cơ quan, Chức Sắc Cửu Trùng Đài:
Phủ Quan màu Trắng:
Chức Sắc và Chức Việc phái nữ Cửu Trùng Đài
Chức Sắc Hiệp Thiên Đài và Ban Thế Đạo
Phủ Quan màu Vàng:
Chức Sắc Cửu Trùng Đài phái Thái
Chức Sắc Phước Thiện từ Phẩm Hiền Nhơn trở lên
Phủ Quan màu Xanh:
Chức Sắc Cửu Trùng Đài phái Thượng
Chức Sắc Phước Thiện nam nữ đeo dây sắc lệnh màu xanh: Chí Thiện, Đạo Nhơn, Chơn Nhơn
Phủ Quan màu Đỏ:
Chức Sắc Cửu Trùng Đài phái Ngọc, Ban Trị Sự nam phái và các Phẩm tương đương,
Chức Sắc Ban Kiến Trúc, Bộ Nhạc
Chức Sắc Phước Thiện nam nữ đeo dây sắc lệnh màu đỏ: Thính Thiện, Hành Thiện, Giáo Thiện, Bảo Thể, Đầu phòng văn.
Phủ Quan màu Đen:
Đạo hữu nam nữ, đạo sở, minh đức, tân dân (Phước Thiện), thư ký, trật tự viên, v.v...
Ý nghĩa của Tấm Phủ Quan có ý nghĩa giống với việc thờ Thiên Nhãn tại Khách Đình
Tấm Phủ Quan màu gì thì khi hòm đưa lên Thuyền Bát Nhã thì tấm Diềm Treo cũng màu đó.
Phong Tục Đám Tang Đạo Cao Đài - Đốt Đèn Trên & Dưới Hòm
Trên Giá Đèn đặt trên nắp Hòm, đốt đủ 9 cây nến, không dư không thiếu và không được để tắt đi.
Phía dưới hòm đốt 1 ngọn đèn để khử trược lưu thanh.
Lập Bàn Vong - Khai Vong - Linh Vị
Lập Bàn Vong
Đặt 1 cái bàn trước Hòm làm Bàn Vong: 1 cặp chân đèn, 1 lư hương, 1 dĩa trái cây, 1 bình hoa, 1 chung rượu, 1 chung trà, 1 tấm Linh Vị (Bài Vị), 1 cây đèn, 1 tấm di ảnh có mặc đạo phục, 1 cây phướn Thượng Sanh đặt bên trái phía trong nhà nhìn ra cửa.
Nếu người chết ở Phẩm Lễ Sanh hoặc tương đương thì có thêm cây lộng.
Trước Bàn Vong dán tấm phủ màu trắng ghi chữ ví dụ như: Sanh Ký Tử Qui, Sanh Tiền Giác Ngộ Tam Kỳ Đạo, v.v...
Bên cạnh đó dán 1 miếng giấy nhỏ ghi: xin cầu nguyện cho: "Phẩm Tước, họ tên người chết, tuổi" để cho người viếng đám cầu nguyện.
Nơi Thiên Bàn cũng dán vậy: Nam dán dưới bình hoa hoặc các chuông, Nữ dán dưới dĩa trái cây hoặc cái mõ, để ban đạo cầu nguyện
Lập Bàn Vong của người Đạo Cao Đài theo Phong Tục Đám Tang Đạo Cao Đài thường cầu kỳ hơn đạo giáo khác đôi chút.
Khay Vong
Chuẩn bị khay hình vuông để đặt: 1. Linh Vị, 2. Dĩa trái cây nhỏ, 3. Bình hoa nhỏ, 4. Đèn Vọng, 5. Lư Hương nhỏ.
Khi hành lễ luôn đốt 3 cây nhang cắm vào. Khay Vong tượng trưng cho vị trí của Vong Linh.
Linh Vị (Bài Vị)
Là 1 miếng giấy nhỏ ghi: Họ tên người chết, Phẩm vị, tuổi, ngày tháng năm sinh, nơi sinh, ngày tháng năm chết, nơi chết, ngày nhập môn cầu Đạo.
Cáo Từ Tổ - Thành Phục - Tang Phục
Chuẩn bị 2 mâm chay: 1 cúng Cửu Huyền Thất Tổ, 1 cúng Thần Hoàng Bổn Cảnh, phải có đủ hoa, rượu, nước trà.
Đặt đồ tang ngay ngắn trong 1 cái mâm (Mâm Tang Phục) để trước bàn thờ Cửu Huyền Thất Tổ. Trên Mâm Tang Phục đốt 2 cây nến.
Trước tiên, Chức Việc và người nhà đến trước Thiên Bàn cúng Đức Chí Tôn, không đọc kinh, chỉ cầu nguyện cho người nhà Thọ Tang.
Tiếp sau, đến bàn thờ Cửu Huyền Thất Tổ thiết lễ Cáo Từ Tổ
Sau cuối đến bàn vong làm lễ Thành Phục phát tang.
Thời Gian Để Tang Đạo Cao Đài
- Để tang 81 ngày: tới Chung cửu thì mãn tang.
- Để tang 281 ngày: tới Tiểu tường thì mãn tang.
- Để tang 581 ngày: tới Đại tường thì mãn tang.
Cúng Vong Triêu - Tịch
Nghi Tế Điện có 6 lễ sĩ hiến lễ, mặc áo lễ màu xanh đậm.
Việc Tế Điện và 4 bái thài hiến lễ có sự quy định khác nhau tùy Phẩm Cấp của người chết.
Lễ Cầu Siêu
Lễ Cầu Siêu thực hiện trước Bàn Vong.
Tất cả người thân quỳ trước Bàn Vong.
Chức Sắc, Chức Việc, chư đồng đạo dự Lễ Cầu Siêu đứng 2 bên Bàn Vong, phân ra 2 bên nam nữ, tay bắt ấn Tý.
Sau Lễ Cầu Siêu là chư đồng đạo vào bái vong. Khi bái vong thì tay bắt ấn Tý, cầu nguyện cho vong linh rồi quỳ lại 3 lạy. Chức Sắc lớn Phẩm hơn người chết thì không lạy vong mà chỉ niệm hương cầu nguyện trước Bàn Vong.
Buổi tối tổ chức hòa nhạc trước Bàn Vong và luân phiên tụng kinh Di Lạc trước Thiên Bàn.
Lễ Chèo Hầu Tại Khách Đình
Phẩm Lễ Sanh chết làm lễ tang tại Khách Đình có chèo hầu vào buổi tối.
Các Phẩm Chánh Trí Sự trở xuống không có chèo hầu.
Việc Chèo Hầu được thực hiện trước hòm người chết ở Phẩm Vị Lễ Sanh làm tăng thêm phần Long Trọng của tang lễ của 1 vị Chức Sắc của Đạo.
Đối với Chức Sắc trên Phẩm Lễ Sanh,tức Giáo Hữu trở lên còn có Chèo Đưa, nghi lễ Long Trọng Hơn nữa.
Hành Pháp Độ Hồn: Phép Xác - Đoạn Căn - Độ Thăng
1 vị Chức Sắc Phẩm Giáo Hữu đến thực hiện Phép Xác - Đoạn Căn - Độ Thăng cho chơn hồn người chết, do gia đình thỉnh cầu, có sắp đặt trước.
Phép Xác:
Là tẩy rửa chơn thần người chết cho hết ô trược để nhẹ nhàng bay đến cõi linh thiêng
Đoạn Căn:
Là cắt đứt 7 dây oan nghiệp, không còn ràng buộc chơn thân người chết
Độ Thăng:
Là đưa chơn hồn người chết bay lên Cửu Trùng Thiên (9 tầng trời)
Chi tiết về các nghi thức này sẽ được vị Chức Sắc Phẩm Giáo Hữu trở lên hướng dẫn.
Lưu Ý: Nếu người chết là Chức Sắc Phẩm Giáo Hữu trở lên thì việc hành pháp độ thăng được thực hiện tại Tòa Thánh.
Đối với trường hợp ở xa không có Chức Sắc hành pháp: cả Chức việc Ban Trị Sự cùng với gia đình tang quyến, bưng Khay Vong đến cúng trước Thiên Bàn, cầu nguyện Đấng Chí Tôn và các Đấng thiêng liêng ban ân và tha thứ tội tình cho người chết rồi trở lại bàn vong tụng kinh cầu siêu nối tiếp kinh khi đã chết rồi. tụng 3 hiệp rồi niệm chú Thầy 3 lần, sau đó động quan đưa Linh Cữu ra Thuyền Bát Nhã.
Lễ Động Quan - Khiển Điện
Có nhạc và lễ. Đầu tiên là thực hiện Lễ Khiển Điện, Lễ Xướng:
- Đạo gia tựu vị
- Nhơn quan giả bái quan
- Đạo giả nhập cữu
- Chấp sự giả triệt linh tọa
- Đạo giả cử cữu thăng xa phát hành
Lễ An Táng Tại Nghĩa Trang Theo Phong Tục Đám Tang Đạo Cao Đài
Theo Phong Tục Đám Tang Đạo Cao Đài , Tang chủ bưng Khay Vong đến trước Thiên Bàn xá 3 xá rồi đi theo Phướn Thượng Sanh, tiếp theo sau là Linh Cữu. Khi đưa ra tới đường lộ thì phải trật tự.
Đám tang của Lễ Sanh và các Phẩm tương đương được sắp xếp theo thứ tự như dưới đây:
-- Bảng Đại Đạo
-- Phướn Thượng Sanh
-- Đồng nhi tụng kinh đưa Linh Cữu, có đàn và tụng cho đến khi đến Huyệt mộ
-- Bàn hương án có 1 lọng và 2 lễ sĩ theo hầu
-- Vãng lụy và tràng hoa
-- Thuyền Bát Nhã
-- Dàn Nam
-- Gia đình tang quyến
-- Chức Sắc - Chức Việc - Đạo Hữu đưa tang
Đám tang của Chức Vị Ban Trị Sự và Đạo Hữu được sắp xếp như sau:
-- Khay Vong
-- Phướn Thượng Sanh
-- Trật tự đưa đám giống như trên nhưng không có Bàn hương án và Dàn Nam
Điếu Văn Cảm Tạ - Hạ Huyệt
Nội dung Điếu Văn Cảm Tạ theo Phong Tục Đám Tang Đạo Cao Đài
Khi đến nghĩa trang, đặt hòm kê trên huyệt.
Vị chủ lễ đến trước Linh Cữu, trải chiếu và bài mâm cúng Thần Hoàng Bổn Cảnh.
Gia đình tang quyến quỳ lại cầu nguyện xin gửi thi hài người chết quy liễu tại đây. Rồi lạy 3 lạy.
Thân bằng quyến thuộc đọc điếu văn và lời cảm tạ. (Nếu có)
Gia đình tang quyến quỳ trước đầu Huyệt, tay bắt ấn Tý, đồng nhi bắt đầu tụng kinh Hạ Huyệt - 3 lần , tiếp sau đó đọc Vãng Sanh thần chú 3 lần rồi lại niệm câu chú của Thầy 3 lần.
Vị chủ lễ đúng ngang hòm, xá 3 xá rồi thu hồi Tấm Phủ Quan giao cho đội đạo tỳ.
Đội đạo tỳ bắt đầu tiến hành hạ hòm xuống huyệt.
*** Chú Ý: Đạo Cao Đài không mở cửa mả, không đem Linh Vị ra huyệt mộ để cúng, không rước vong về nhà thờ, không đốt giấy tiền vàng mã.
Kết Thúc Chương Trình Lễ Tang.
Riêng Đạo Cao Đài còn một số nghi thức sau đám tang như sau:
- Tuần cửu - Tiểu tường - Đại tường - Xả Tang
- Nghi Tiết Tang Lễ Hàng Thiên Thần
- Nghi Tiết Tang Lễ Hàng Nhơn & Địa Thần
Ngoài ra, còn những trường hợp khác như sau:
- Tang Lễ Của Đạo Hữu Giữ Lục Trai
- Tang Lễ Bạt Tiến
- Trường hợp khác: Tự tử - Sét đánh - Nhi đồng
Trên đây là những thông tin cũng như những nghi thức cơ bản về Tang Lễ trong Đạo Cao Đài theo Phong Tục Đám Tang Đạo Cao Đài từ trước đến nay.
Sẽ không thể tránh khỏi thiếu xót vì mỗi nơi sẽ có đôi chút khác biệt. Thành mong quý độc giả góp ý thêm để cải thiện chỉnh sửa cho hợp lý với Phong Tục và Điều Răn của Đạo Cao Đài.
Tham Khảo Thêm Kiến Thức Tang Lễ Khác:
