Đồ Tang Dùng Trong Tang Lễ| Khái Niệm – Thứ Bậc Tang Phục – Giải Đáp

Đồ Tang Dùng Trong Tang Lễ: Khái Niệm, Thứ Bậc Tang Phục & Giải Đáp Thường Gặp

Lưu ý chung: Phong tục có thể khác nhau theo vùng miền – tôn giáo – gia tộc.

Bài viết tham chiếu tinh thần Thọ Mai Gia Lễ (Việt truyền thống) và cập nhật thực hành hiện đại để bạn dễ áp dụng.

1) Khái niệm cơ bản

Tang quyến là gì?

Tang quyến là toàn bộ thân nhân chịu tang và đứng ra lo liệu tang lễ khi gia đình có người qua đời (con, cháu, dâu/rể, anh chị em… theo thứ bậc huyết thống/quan hệ hôn nhân).

Để tang là gì?

Để tang là thời kỳ chịu tang và mặc tang phục/đeo khăn tang theo vai vế đối với người mất. Cách đeo, màu/kiểu khăn và trang phục sẽ được người chủ lễ hoặc đội ngũ đạo tỳ hướng dẫn để đúng vai vế – đúng nghi lễ.

Xả tang & Mãn tang là gì?

• Mãn tang: mốc thời điểm kết thúc thời hạn để tang theo vai vế.
• Xả tang: nghi lễ/lễ cúng đánh dấu kết thúc thời gian để tang.
  👉 Thực tế, hai từ thường được dùng tương đương; nhiều nơi gọi chung là lễ xả tang.

Trùng tang là gì (theo dân gian)?

Trùng tang là niềm tin dân gian về việc có thêm người mất trong thời gian ngắn sau một tang sự (ví dụ “trùng 3 ngày”, “trùng thất đầu”, “trùng xả tang”). Đây là tín niệm dân gian, không phải quy định pháp luật hay y khoa. Khi lo âu, gia đình nên giữ an tâm, tham khảo người lớn trong họ, chức sắc tôn giáo, và ưu tiên an toàn – sức khỏe – vệ sinh theo quy định.

2) Đồ tang & 5 hạng tang phục theo Thọ Mai Gia Lễ

Thọ Mai Gia Lễ quy định 5 hạng tang phục theo quan hệ huyết thống/nghĩa thân sơ. Thời nay có thể rút gọn, dùng khăn/băng tang đen hoặc trang phục đen, trắng trang nghiêm nhưng vẫn giữ tinh thần kính hiếu.

2.1 Đại tang

• Đối tượng tiêu biểu: con để tang cha/mẹ (vợ để tang chồng…).
• Tang phục – nghi thức xưa: áo xô, khăn xô; trảm thôi/tề thôi; con trai có gậy (cha: gậy tre; mẹ: gậy vông)…
• Thời hạn truyền thống: 3 năm (về sau nhiều nơi rút còn 2 năm 3 tháng).

Hiện đại: đa số gia đình rút ngắn; giữ trọng tâm lễ nghĩa – hiếu hạnh – cầu nguyện.

2.2 Cơ niên

• Thời hạn: khoảng 1 năm.
• Đối tượng: cháu nội để tang ông bà nội; nhiều quan hệ huyết thống gần khác theo lệ ghi trong sách.

2.3 Đại công

• Thời hạn: khoảng 9 tháng.
• Đối tượng: anh chị em con chú/bác ruột… và các quan hệ họ hàng bàng hệ gần.

2.4 Tiểu công

• Thời hạn: khoảng 5 tháng.
• Đối tượng: chắt để tang cụ; cháu để tang anh chị em ruột của ông nội… (nhiều trường hợp chi tiết theo sách).

2.5 Ty ma phục

• Thời hạn: khoảng 3 tháng.
• Đối tượng: các bậc huyết thống xa hơn (chít – kỵ, tằng tổ…), một số quan hệ bàng hệ/nuôi dưỡng.

📝 Trường phục (16–19; 12–15; 8–11 tuổi): xưa có giáng bậc thời hạn theo độ tuổi. Nay đa phần linh hoạt theo điều kiện gia đình & hướng dẫn chủ lễ.

3) Khăn tang & trang phục trong tang lễ hiện nay

3.1 Khăn tang truyền thống – gợi ý màu theo vai vế (phổ biến tham khảo)

• Trắng: vai em – cháu (nhiều nơi dùng trắng cho hầu hết vai vế thân thuộc).
• Vàng: cháu cố (chắt).
• Đỏ: cháu nội gái (một số địa phương).
• Xanh: cháu ngoại (một số địa phương).

⚠️ Màu khăn có thể khác theo địa phương/gia tộc. Khi hành lễ, ưu tiên theo lệ nhà & hướng dẫn chủ lễ.

3.2 Trang phục hiện đại

• Phổ biến: áo dài đen, sơ mi đen/trắng, vest tối màu; băng/mi-ca đen cài ngực trái.
• Nguyên tắc: nhã nhặn, kín đáo, tôn nghiêm, thuận tiện di chuyển – hành lễ.

4) Hỏi nhanh về xả/mãn tang & vật dụng liên quan

• Khi nào đốt khăn tang? Sau lễ xả/mãn tang (nếu gia tộc có lệ đốt).
• Chưa xả tang cất khăn ở đâu? Bàn thờ tạm/nơi trang nghiêm, khô ráo.
• Mi-ca đen cài bên nào? Thường bên trái (phía tim) – theo hướng dẫn chủ lễ.

5) Thực hành văn minh – an toàn – đúng quy định

• Ưu tiên vệ sinh – y tế – môi trường; tuân thủ hướng dẫn của Bộ Y tế về quàn ướp, khâm liệm, vận chuyển, mai táng/hỏa táng.
• Tôn trọng khác biệt tôn giáo (Phật giáo, Công Giáo, Tin Lành…) và phong tục địa phương.
• Giữ an ninh – trật tự – tiếng ồn phù hợp khu dân cư; trang phục khiêm nhường, lời nói nhẹ nhàng.

6) FAQ Liên Quan

1. Tang quyến gồm những ai?

   
   Toàn bộ thân nhân chịu tang và trực tiếp lo liệu tang lễ theo thứ bậc trong gia đình.

2. Để tang bao lâu là đúng?

   
   Tùy vai vế – phong tục – tôn giáo. Theo truyền thống Thọ Mai: từ 3 năm – 1 năm – 9 tháng – 5 tháng – 3 tháng; hiện nay đa phần rút gọn.

3. Xả tang và mãn tang khác nhau không?

   
   Mãn tang là mốc thời gian kết thúc; xả tang là lễ kết thúc. Thực tế hay dùng tương đương.

4. Khăn tang màu gì cho đúng?

   
   Tùy địa phương/gia tộc. Phổ biến: trắng; một số nơi dùng đỏ/vàng/xanh theo vai vế cháu nội/ngoại… Hãy theo hướng dẫn chủ lễ.

5. Trùng tang có thật không?

   
   Là tín niệm dân gian. Gia đình giữ bình tĩnh – vệ sinh – an toàn, hỏi người lớn trong họ/chức sắc tôn giáo nếu cần.