Tục Tang Ma Người Pà Thẻn – Nghi Lễ, Quan Niệm & Đặc Trưng Văn Hóa
Tang ma của người Pà Thẻn mang nhiều nét độc đáo, phản ánh tín ngưỡng dân gian, quan niệm về sự sống – cái chết và mối liên kết cộng đồng. Đặc biệt, nghi lễ đuổi ma xấu được xem là quan trọng, bởi người Pà Thẻn tin rằng ma xấu có thể lưu luyến trần gian và bắt con cháu đi theo.
🔹 Báo Hiệu & Mời Thầy Cúng
Khi trong nhà có người qua đời, người thân sẽ bắn ba phát súng để báo tin, đồng thời mời thầy cúng đến làm lễ tiễn đưa.
Gia chủ chuẩn bị sẵn hai bàn thờ:
- Một bàn thờ để thắp hương.
- Một bàn thờ bày đồ lễ, đặt cùng sàng với 10 chén nhỏ và nhiều tiền âm phủ bằng giấy bản.
Thầy cúng tiến hành nghi lễ xin ma cho nhà bằng cách tung hai mảnh gỗ lên trời, xin phép tổ tiên và ma nhà cho phép làm lễ tang.
🔹 Lễ Khâm Liệm & Nhập Quan
- Thầy cúng chọc thủng mái nhà bằng cây sào, báo cho linh hồn biết đường lên trời.
- Quan tài truyền thống làm từ thân cây to bổ đôi, khoét rỗng, thường chọn loại gỗ mềm.
- Người mất được tắm rửa bằng nước thơm, mặc quần áo mới. Tất cả đồ trang sức bị tháo bỏ, túi áo túi quần bị chọc thủng để tránh “ma” bắt hồn trẻ em.
- Nếu người chết bất thường, trước cửa đặt bát nước lã. Thầy cúng đập vỡ bát, gọi ma xấu đi theo quan tài, không được quay lại.
🔹 Tục Lệ Ma Chay & Lễ Vật
- Con trai khi về chịu tang cha mẹ phải mang theo một con lợn khoảng 25kg. Nếu khó khăn, có thể thay bằng gà (7 con, trong đó 1 gà trống to).
- Con gái đi lấy chồng không bắt buộc mang lễ, nhưng thường mang gà để tỏ lòng hiếu kính.
Sau khi khâm liệm, lợn và gà được giết, bày trên bàn cạnh quan tài để báo tin cho người chết biết ai đã phúng viếng.
🔹 Lễ Gọi Hồn Ăn Cơm
Trong thời gian tang lễ, thầy cúng gọi hồn người chết về “ăn cơm”. Con trưởng hoặc con rể xới cơm đặt ở đầu quan tài để mời hồn.
🔹 Lễ Chôn Cất & Mua Đất Cho Ma
Khi chôn cất, thầy cúng làm nghi thức “mua đất”: khấn xin Thổ địa cho hồn người chết có nhà cửa, ruộng vườn, bãi chăn nuôi ở thế giới bên kia.
- Quan tài được hạ xuống huyệt, lấp đất.
- Con cháu không được nhìn xuống huyệt, tránh để ma luyến tiếc mà bắt đi theo.
🔹 Sau Lễ Tang
- Người Pà Thẻn rắc hạt ngô, hạt thóc để hóa giải tục kiêng trồng trọt vào ngày mất của ông bà.
- Trong 3 ngày đầu, con cháu phải đốt lửa ở mộ để giữ ấm cho hồn, tránh việc ma lạnh lẽo quay về nhà.
- Thời gian để tang thường 45 ngày, có nơi dài hơn.
📌 Kết Luận
Tang ma của người Pà Thẻn vừa mang tính nghi lễ tâm linh, vừa chứa đựng giá trị nhân văn và cộng đồng sâu sắc. Dù ngày nay nhiều tập tục đã giản lược, nhưng bản sắc đặc trưng trong tang lễ của người Pà Thẻn vẫn được lưu truyền.
✅ FAQ Câu Hỏi Thường Gặp Về Tang Ma Người Pà Thẻn
1. Tang ma của người Pà Thẻn có gì đặc biệt?
Tang ma của người Pà Thẻn nổi bật với lễ đuổi ma xấu, nghi thức khâm liệm bằng thân cây gỗ và phong tục con cháu mang lễ vật riêng khi về chịu tang.
2. Vì sao người Pà Thẻn chọc thủng mái nhà khi làm lễ tang?
Họ quan niệm chọc thủng mái nhà giúp hồn người chết biết đường lên trời, tránh bị lạc lối và sớm về với tổ tiên.
3. Người Pà Thẻn kiêng gì trong tang lễ?
Con cháu không được nhìn xuống huyệt khi chôn cất, kiêng để ma lưu luyến mà bắt đi theo; đồng thời phải đốt lửa 3 ngày để giữ ấm cho linh hồn.
4. Người Pà Thẻn để tang bao lâu?
Thông thường là 45 ngày, nhưng có nơi dài hơn tùy tập tục địa phương.
5. Người Pà Thẻn quan niệm gì về việc vãi ngô, vãi thóc sau tang lễ?
Đây là nghi thức hóa giải tục kiêng trồng trọt vào ngày mất của ông bà, nhằm cầu cho mùa màng sinh sôi phát triển.
Tham Khảo Khác Thêm Thông Tin Hữu Ích Khác:
