Quan Niệm Của Dân Tộc Nùng Về Tang Ma
Cũng như các dân tộc khác, dân tộc Nùng cũng có những nghi lễ về việc hiếu rất riêng.
Khi người thân trút hơi thở cuối cùng là lúc chia tay với trần gian để về cõi âm, do vậy con cháu sẽ mời thầy cúng về để làm các thủ tục tiễn đưa để linh hồn của người chết về nơi an nghỉ cuối cùng cũng được suôn sẻ.
Để báo hiếu cho người đã chết, con cháu phải làm đầy đủ nghi lễ không được bỏ qua bất cứ bước nào.
Các Nghi Lễ Tang Ma Chính Của Người Nùng
Khi gia đình có người chết con cháu vẫn chưa được khóc, chỉ khi nào thầy tào đến khâm liệm con cháu mới được khóc.
Việc làm đầu tiên là con cháu phải đun nước bằng các loại lá thơm để tắm rửa thay quần áo cho người chết.
Nếu người chết là nữ thì mặc 9 áo, nếu là nam thì mặc 7 áo.
Người con trai trưởng lấy đồng tiền xu đặt vào lưỡi hoặc vào tay của người chết, coi đó là tiền khi qua cầu.
Sau khi hoàn tất các thủ tục thầy tào mới tiến hành khâm liệm.
Tham Khảo: Nghi Lễ Tang Ma Người Pà Thẻn
Nghi Lễ Khâm Liệm - Nhập Quan
Có nơi con cháu khâm liệm người quá cố bằng tấm vải trắng, nhưng cũng có nơi khâm liệm bằng vải màu vàng.
Sau khi khâm liệm xong, người chết sẽ được đặt ra gian giữa nhà, đầu quay về phí bàn thờ, màn chỉ mắc 3 góc (kiểu mắc màn này để phân biệt giữa người chết và người sống).
Cũng như dân tộc Kinh, giờ nhập quan được người Nùng đặc biệt coi trọng, vì người Nùng quan niệm giờ nhập quan không chỉ liên quan đến người chết mà còn liên quan đến cả người sống.
Vì thế, người nào không may chết vào giờ xấu thì có khi vài ngày mới chọn được giờ nhập quan.
Quan tài phải được lót bằng gạo rang hoặc chè khô để hút ẩm và chống mùi hôi thối. Khi đưa xác vào quan tài, thầy tào đọc 1 tờ giáy gọi là tờ phan, có nội dung ghi rõ thân thế của người chết.
Trước khi nắp quan được đóng lại, tờ giấy đó được bỏ vào trong coi như biên bản bàn giao của người sống với người chết.
Lễ Dâng Đèn Hoa
Nghi Lễ Dâng Đèn Hoa cho người chết được gọi là "Lễ Tang Khay Lò", phải có lễ này người chết mới nhìn rõ đường về thế giới bên kia.
Trước khi mặc áo tang, con cháu phải cầm áo tang đến bên linh cữu của người chết để lạy.
Sau khi đã nhập quan, con cháu phải kiêng không được ngủ trên giường, không cắt tóc, không ăn thịt mỡ, v.v... trong 40 ngày đầu để tỏ lòng báo hiếu với người đã chết.
Ngày nay, hầu như những thủ tục cổ hủ này đã được xóa bỏ, tình trạng người chết để lâu ngày trong nhà hầu như đã không còn.
Lễ Dâng Cơm
Lễ Dâng Cơm được thực hiện ngày 2 lần vào buổi sáng và buổi chiều.
Người Nùng quan niệm sống thế nào thì chết như vậy, do đó 1 ngày dâng cơm cho người chết vào 2 bữa là thể hiện lòng thành kính.
Lễ Cây Tiền - Cây Bạc
Lễ Cây Tiền - Cây Bạc được mỗi người con rể làm bằng giấy xanh, đỏ, vàng, trắng, cao, thấp tùy vào khả năng của mỗi nhà để bố mẹ mang về thế giới bên kia.
Khi đưa ma, cây tiền - cây bạc phải được mang theo để đốt tại mộ.
Tham Khảo: Nghi Lễ Tang Ma Người Cao Lan
Lễ Qua Lửa
Lễ Qua Lửa được thực hiện trước khi đưa linh cữu đi, đồ đạc của người chết được đốt hết hoặc hơ lửa để không còn hồn vía của người quá cố.
Chọn Đất Chôn - Lễ Mở Cửa Mộ
Khi đưa quan tài ra khỏi cửa, thầy tào làm phép để hồn không còn luẩn quẩn trong nhà quấy phá người sống.
Đất chôn cất được người Nùng chọn rất kỹ. Đồng bào thường chọn nơi đất phát và chọn giờ tốt mới hạ huyệt.
Sau khi chôn cất được 3 ngày, con cháu sẽ mời thầy tào đến nơi chôn cất tiến hành nghi lễ mở cửa mộ để báo cho sơn thần biết và đón nhận người chết về cõi âm.
Người Nùng thường để tang bố 2 năm, tang mẹ 3 năm. Trong thời gian này con cháu không được tổ chức cưới hỏi, làm nhà.
Tham Khảo: Nghi Lễ Tang Ma Người Thổ Thanh Hóa
Kết Luận
Nghi Lễ Tang Ma của người Nùng ngày nay đã tiến bộ hơn trước đây rất nhiều, tuy nhiên ở 1 số nơi vùng sâu, vùng xa vẫn còn những hủ tục cổ truyền nặng nề cần được dần loại bỏ.
Tham Khảo Thêm Thông Tin Hữu Ích Khác: